संपत्तीचा अहंकार: प्रगतीचा घातक शत्रू

 संपत्तीचा अहंकार: प्रगतीचा घातक शत्रू

महाराष्ट्राच्या मातीने अनेक थोर पुरुष, संत, समाजसुधारक आणि विचारवंत जन्माला घातले. प्रत्येकाने आपल्या जीवनातून समाजाला मार्गदर्शन दिले, उन्नतीच्या मार्गावर नेले. परंतु, या मार्गावर एक गोष्ट नेहमी खटकत राहते - संपत्तीचा अहंकार. हे एक असे वादळ आहे जे माणसाच्या प्रगतीला संपवते, त्याला उध्वस्त करते आणि त्याच्या जीवनात विनाशकारी बदल घडवते.

संपत्तीची गरज आणि त्याचा योग्य उपयोग जीवनात अत्यंत महत्त्वाचा आहे. माणसाने कष्ट करुन मिळवलेली संपत्ती त्याच्या जीवनातील सुखसमाधानाचे साधन असते. मात्र, संपत्तीचा अहंकार म्हणजेच "माझ्यापाशी अधिक आहे" ही भावना माणसाला गर्विष्ट बनवते, त्याचे नैतिक मूल्य हरवते, आणि त्याच्या सामाजिक जीवनात उणीव निर्माण करते. अहंकाराने माणसाची दृष्टी संकुचित होते, तो स्वतःला इतरांपेक्षा श्रेष्ठ समजतो.

महाराष्ट्रातील संत तुकाराम, संत ज्ञानेश्वर यांसारख्या थोर विचारवंतांनीही यावर स्पष्टपणे विचार मांडले आहेत. संत तुकारामांनी सांगितले की, "संपत्तीने मिळालेली प्रतिष्ठा काही काळापुरती असते, परंतु सद्गुणांनी मिळालेली प्रतिष्ठा चिरकाल टिकते." हेच खरे आहे. संपत्तीचा अहंकार क्षणिक असतो. माणसाच्या संपत्तीचे मूल्य समाजात त्याच्या वागणुकीवरून ठरते, त्याच्या कर्तृत्वावरून नाही.

आजच्या काळातही आपण हे पाहतो की जेव्हा एखाद्या व्यक्तीला मोठ्या प्रमाणात संपत्ती मिळते, तेव्हा तो आपले पाय जमिनीवर ठेवण्याचे विसरतो. अशा वेळी तो दुसऱ्यांना कमी लेखतो, त्यांची गरज, त्यांचे दुःख समजून घेण्याची क्षमता हरवतो. परिणामस्वरूप, त्याचे संबंध तुटतात, त्याचे सामाजिक स्थान कमकुवत होते, आणि एके दिवशी तो एकटा पडतो. हेच आपण इतिहासातून शिकतो.

शिवाजी महाराजांचा आदर्श इथे योग्य वाटतो. संपत्ती असूनही, महाराजांनी कधीही संपत्तीचा अहंकार केला नाही. त्यांनी नेहमीच सामान्य जनतेचा सन्मान केला, त्यांच्यासाठी न्याय आणि सुरक्षा पुरवली. आज शिवाजी महाराजांचे नाव महाराष्ट्रातच नव्हे, तर संपूर्ण देशात आदराने घेतले जाते, कारण त्यांनी संपत्तीपेक्षा कर्तृत्वाला महत्त्व दिले.

संपत्तीचा अहंकार हा प्रगतीचा सर्वात मोठा शत्रू आहे. महाराष्ट्रातील यशस्वी व्यक्तींनी यावर विचार करावा आणि संपत्तीचा योग्य वापर करावा. संपत्तीने अहंकार न वाढवता, समाजाच्या सेवेसाठी ती वापरल्यास, व्यक्तीचे जीवन अधिक संपन्न आणि अर्थपूर्ण होईल.

तुमच्या जीवनात संपत्ती येईलच, पण ती प्रगतीची साधन म्हणून वापरा. अहंकाराच्या वादळात ती नष्ट होईल, तर कर्तृत्वाच्या वादळात ती उन्नत होईल. त्यामुळे नेहमीच संतांची शिकवण लक्षात ठेवा - "संपत्ती ही साधन आहे, साध्य नाही."

 शब्दांकन 

धनलाल मांगीलाल राठोड (कंचलीकर)

ता. किनवट जि. नांदेड